تشخیص آزمایشگاهی و درمان و پیشگیری

از نظر تشخیصی هپاتیت   A قابل تشخیص بالینی از سایر انواع هپاتیت ها نیست.البته در شرایط طغیان و یا بروز اپیدمی با تایید موارد اولیه میتوان سایر موارد را از نظر اپیدمیولوژیک تشخیص داد. از نظر بالینی البته در موارد هپاتیت های حاد و تب دار میتوان هپاتیت آ را در صدر تشخیص های افتراقی خصوصا در افراد جوان و با توجه به سابقه مسافرت و یا زندگی در مناطق پر خطر مطرح نمود. از نظر آزمایشگاهی، افزایش آنزیم های کبدی مانند سایر انواع  هپاتیت رخ میدهد و سطح معمول آنزیم آلانین ترانسفراز( (ALT بطور معمول در حد 2000 است. هر چند مواردی سطوح بسیار بالا تر تا حد بیست هزار هم گزارش شده اند.

تشخیص قطعی هپاتیت آ بر اساس تست اختصاصی تعیین وجود آنتی بادی IgM در خون است. بطور معمول اندازه گیری سطح کلی آنتی بادی ها نمی‌تواند حاکی از عفونت اخیر باشد چون سطح IgG معمولا پس از ابتلا  یا دریافت واکسن تا آخر عمر مثبت باقی میماند. بنابر این  اندازه گیری اختصاصی آنتی بادی از نوع IgM بسیار در تشخیص حایز اهمیت است.

از نظر تئوری تست اندازه گیری آنتی ژن هپاتیت A هم ممکن است کمک کننده باشد ولی هنوز ارزش آن از نظر بالینی مشخص و کاربردی نیست.

تست های تشخیصی مولکولی( PCR)  معمولا در تشخیص بالینی  هپاتیت حاد A جایگاهی ندارند. بیشترین ارزش تست PCR در مطالعات اپیدمیولوژیک و در تشخیص منبع آلودگی خصوصا روی نمونه های آب است.

ممکن است از نظر تئوری تست PCR روی نمونه مدفوع ارزشمند بنظر برسد ولی با توجه به وجود مواد مهار کننده در مدفوع تا بحال تستی که بتواند با روش مولکولی ویروس را بدرستی در مدفوع ارزیابی کند طراحی و موفق نشده است. لذا  تا به امروز بهترین تست اختصاصی تایید هپاتیت حاد A تست IgM anti HAV است که تقریبا دو روز پس از به پیک رسیدن Alt در قریب به همه موارد قابل ارزیابی است.

پیشگیری از هپاتیت حاد A:

برای پیشگیری از این عفونت، بهترین راه مناسب کنترل اصول اولیه بهداشتی، خصوصا بهداشت آب و مواد غذایی است. در بسیاری از مناطق دنیا فقط با ارتقا سطح بهداشتی و دسترسی به آب سالم، بیماری خودبخود مهار و کنترل شده است. ایمنی در مقابل این بیماری می‌تواند از دو راه ایمنی پاسیو با دریافت آنتی بادی از  طریق  serum Immunogluboline یا SIG  و یا بصورت فعال از طریق دریافت واکسن  بوجود آید. با توجه به محدودیت منابع SIG و اینکه در بسیاری مناطق قابل دسترسی نمی باشد،  امروز بهترین راه ایجاد ایمنی علیه این بیماری حتی در موارد پس از تماس، واکسیناسیون است. بدین ترتیب، بهترین راه پیشگیری از ابتلا در برابر هپاتیت A امروزه در افراد بالای دوازده ماه و دارای ایمنی سالم، واکسن می‌باشد. البته در برخی موارد خاص  برای پیشگیری پس از تماس علاوه بر واکسن تجویز ایمونوگلوبولین عضلانی هم لازم است که باید در شرایط خاص به آن توجه شود.

بطور خلاصه، بهترین راه کنترل هپاتیت A ، کنترل سطح بهداشت اجتماع و توجه به بهداشت مواد غذایی و آب است. درموارد  مسافرت، زندگی یا کار موقت در  نواحی آندمیک و در موارد پس از تماس واکسیناسیون و در شرایط خاص ایمونوگلوبولین جز راههای اصلی کنترل میباشند.